شعار «اعتدال» از جمله شعارهایی است که امروزه برای گروهی، چراغ امیدی را روشن کرده است تا شاید جامعه اسلامی دور از افراط و تفریط، به سمت پیشرفت همه جانبه حرکت کند. و صد البته رسیدن به قله های بلند پیشرفت و دست یافتن به آرمانهای معمار کبیر انقلاب آرزوی هر کسی است که دل در گرو نظام اسلامی دارد؛ آرمانهایی که بر اساس اسلام و سیره معصومین علیهم السلام ترسیم شده است. نکته جالب این است که «اعتدال» یکی از معیارهای حکومت علوی است.
نه راست و نه چپ، فقط راه وسط
امام علی علیهالسلام در اولین سخنرانی خود بعد از بیعت مردم از «اعتدال» نیز سخن میگوید. معیاری که میتوان با بررسی گفتارهای گوناگون و همچنین اقدامهای عملی آن حضرت تصویری روشنتر از آن به دست آورد.
پس از قتل عثمان، مردم به سراغ علی بن ابی طالب علیهالسلام آمده، از او خواستند خلافت را قبول کند. امام که تغییر روحیه مردم را می دانست، از پذیرش درخواست آنان سر باز زد؛ اما مردم به قدری اصرار کردند که حضرت، حجت را بر خود تمام دید و خلافت را پذیرفت.[1] پس از بیعت مردم در مدینه با امام، حضرت برای مردم سخنرانی کرد. از سویی این اولین سخنرانی امام به عنوان خلیفه مسلمانان است و از سوی دیگر تفاوت دیدگاه او با خلفای سابق بر هیچ کس پوشیده نیست. پس همه منتظرند امام علی علیهالسلام خطوط کلی حکومت خود را در این سخنرانی بیان کند. یکی از جملههایی که حضرت میفرماید این است که باید در مسیر «اعتدال» حرکت کرد:
«راست و چپ، هر دو گمراهی است و راه وسط است که جاده درست و راه هدایت است.»[2]